نقش اساسی دین و مذهب در پیدایش، دگرگونی و بالندگی فرهنگ و تمدن بشری، امری انکارناپذیر است. تاکنون نویسندگان بسیاری در قالب ده‌ها کتاب و مقاله این موضوع را بررسی کرده و یادآور شده‌اند که نه تنها اسلام در پدید آمدن بسیاری از علوم، فنون، ادبیات، هنرها و آداب و سنن، تأثیر داشته، که برخی معارف و فنون به طور مستقیم از دل این دین الهی برآمده است.این کتاب که حاصل سال‌ها تحقیق مؤلف آن است و در قالب یک طرح پژوهشی و بر اساس سرفصل درس تخصصی تاریخ تشیع (1) به اجرا درآمده است به کلیات، مبانی، مفاهیم و تاریخ تشیع در دوره حضور امامان معصوم (ع) می‌پردازد. یکی از انگیزه‌های مؤلف برای تدوین این اثر، آن است که به مدد بهره‌گیری از منابع، مآخذ، پژوهش‌ها و مطالعات نوین، بار دیگر مبانی و مفاهیم اساسی تشیع و ارزیابی انتقادی علل و چگونگی پیدایش این مذهب و سیر تکوینی آن تبیین و سهم بزرگ و بی‌بدیل آن در تکوین نهضت معنوی اسلام روشن و نشان داده شود؛ که تاریخ شیعه، یکسره جنبه‌های خشک و خشن سیاسی نیست، بلکه نقش انکارناپذیر این مذهب در گسترش حیات معنوی و باروری اسلام، بیش از آن است که تاکنون گفته و نوشته شده است.