کتاب «سازماندهی رایانه‌ای منابع» منتشر شد
در پیشگفتار این اثر آمده است: «با ظهور فناوری‌های جدید اطلاعاتی چون اینترنت، حوزۀ اطلاعات به‌طوری چشمگیر گسترش یافته است و به نظر می‌رسد این گسترش با سرعت بیشتری ادامه یابد. از این‌رو، مباحث مرتبط با مدیریت و سازماندهی اطلاعات نیز رو به توسعه و پیشرفت دارند.
«سازماندهی اطلاعات» که این روزها یکی از رشته‌های علمی دنیاست، بر این پایه استوار است که افراد و سازمان‌ها چگونه اطلاعات را مدیریت می‌کنند و آن را در زمان نیاز به کار می‌گیرند.
در چنین بستری، نیاز به متخصصانی واجد شرایط که بتوانند توانایی‌ها و مهارت‌های خود را همگام با فناوری‌های روز دنیا پیش ببرند و اطلاعات، نظام‌ها، و منابع اطلاعاتی را به‌طور مؤثر اداره و مدیریت کنند، بیش از پیش احساس می‌شود. از این‌رو، دانش‌آموختگان رشته/گرایش‌های «علم اطلاعات و دانش‌شناسی» باید از پیشرفت فناوری‌های مرتبط با رشتۀ خود آگاهی کافی و لازم را داشته باشند تا بتوانند مهارت‌های خود را در زمینة ذخیره و سازماندهی اطلاعات تقویت کنند و به افرادی دانش‌مدار و ماهر تبدیل شوند.
کتاب پیشِ رو، براساس نیاز متخصصان علم اطلاعات و دانش‌شناسی، و با توجه به تحولات نوینی که در عرصۀ سازماندهی رایانه‌ای منابع رخ داده، تألیف شده است. مؤلف بر آن بود تا تغییرات عمده‌ای که پس از ورود فناوری به مبحث سازماندهی اطلاعات و منابع پیش آمده، به تصویر بکشد و خلأ دانش در این زمینه را برطرف نماید. از دیگر اهداف تألیف این کتاب، پر کردن خلأ منبع درسیِ مناسب برای درس «سازماندهی رایانه‌ای منابع» در مقطع کارشناسی رشتۀ علم اطلاعات و دانش‌شناسی، به‌ویژه پس از بازنگری محتوای سرفصل‌های مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است. البته مطالب و مباحث طرح‌شده چون استانداردهای ابرداده‌ای، قواعد آر‌دی‌ای، الگوی مفهومی ملزومات کارکردی پیشینه‌های کتاب‌شناختی (اف‌آر‌بی‌آر)، الگوی مفهومی ملزومات کارکردی داده‌های مستند (فراد)، و الگوی مفهومی ملزومات کارکردی داده‌های مستند موضوعی (فراساد)، این کتاب را منبع مناسبی برای درس «سازماندهی منابع دیجیتال» در مقطع کارشناسی ارشد رشتۀ «کتابخانه‌های دیجیتال» می‌سازد و البته متناسب و مفید برای درس‌هایی که با مفاهیم و مسائل سازماندهی رایانه‌ای منابع سروکار دارند.
پرداختن به مباحثی همچون زبان‌های نشانه‌گذاری، استانداردهای ابرداده‌ای در بازنمون اطلاعات، نمایه‌سازی موتورهای کاوش و پایگاه‌های اطلاعاتی، ابرداده و جایگاه آن در ذخیره و بازیابی اطلاعات، و استانداردهای ذخیره و بازیابی اطلاعات، این کتاب را منبع مناسبی برای درس «ذخیره و بازیابی اطلاعات و روش‌های بازنمایی اطلاعات» در مقطع کارشناسی ارشد گرایش «مدیریت اطلاعات» می‌سازد. مباحثی نظیر «شیوه‌های بازنمایی دانش و استانداردها و قواعد سازماندهی دانش»، این کتاب را برای درس «ممیزّی و سازماندهی دانش» در هر دو گرایش «بازیابی اطلاعات و دانش» و «مدیریت اطلاعات و دانش» در مقطع دکتری مفید و مناسب می‌کند.»
کتاب در شش فصل تألیف شده است. در فصل اول که به «مقدمه‌ای بر سازماندهی اطلاعات» اختصاص دارد، سعی شده با نگاهی تاریخچه‌ای به مبحث سازماندهی اطلاعات نگریسته شود و مفهوم سازماندهی اطلاعات در حوزه‌های مختلف علوم چون جامعه‌شناسی، زبان‌شناسی و مدیریت اطلاعات بررسی شود. در فصل دوم به مفهوم ابرداده، انواع آن و نحوۀ ایجاد ابرداده به‌عنوان یکی از مباحث اساسی سازماندهی اطلاعات در محیط‌های وب و دیجیتال پرداخته می‌شود. در فصل سوم فهرست‌نویسی ماشین‌خوان و در فصل چهارم طرح‌های ابرداده‌ای معروف در سطح جهان معرفی شده است و از آنجاکه مارک یکی از طرح‌های ابرداده‌ای اولیه به حساب می‌آید، فصلی جداگانه به آن اختصاص دارد تا به‌طور جامع بررسی شود. در فصل‌های پنجم و ششم براساس رویکردی معنایی به مبحث سازماندهی رایانه‌ای منابع پرداخته شده و تلاش شده تا موضوعاتی همچون الگوهای مفهومی اف‌آر‌بی‌آر و خانوادۀ آن، و الگوی مفهومی ال‌آرام، و پس از آن داده‌های پیوندی و بیب‌فریم با زبانی ساده تبیین شود. امید است این کتاب بتواند پاسخگوی نیازهای متخصصان علم اطلاعات و دانش‌شناسی باشد.
در پشت جلد این اثر درج شده است: «حوزه اطلاعات با ظهور فناوری‌های اطلاعاتی به طور چشمگیری گسترش یافته و به نظر می‌رسد که این توسعه با سرعت بیشتری نیز ادامه یابد. از این رو، بحث‌های مربوط به مدیریت و سازماندهی اطلاعات نیز در حال پیشرفت است؛ کتاب پیش‌رو بر اساس نیاز متخصصان «علم اطلاعات و دان‌شناسی» و با توجه به تحولات نوینی که در عرصه سازماندهی رایانه‌ای منابع رخ داده، تالیف شده است تا بتواند تغییرات عمده‌ای را که پس از ظهور فناوری‌ها به مبحث سازماندهی اطلاعات و منابع ورود پیدا کرده به تصویر بکشاند و خلاء دانشی موجود در این زمینه را برطرف کند.»
نظر شما :