تشیع مکتبی پرآوازه و تحول‌آفرین است که بذر اندیشه‌هایش به روزگار صدر اسلام بازمی‌گردد و تاریخی پرشکوه از تکامل و تدوین را پشت سرگذاشته است و در این سِیر خجسته تحول، نظریه‌هایی مطرح شده و شاخه‌هایی برخاسته‌اند و بزرگ‌مردانی پرچم اندیشه‌های شیعی را بر دوش کشیده‌اند؛ از آغازین جنبش‌های سیاسی تا متکامل‌ترین تدوین‌های کلامی و فلسفی و از آن نحله‌ها که در دوره‌ای کوتاه درخشیدند تا آن گرایش‌ها که ماندند و تاریخ ساختند و تمدن و فرهنگ آفریدند.این تاریخ‌سازی و تحول‌آفرینی مکتب تشیع، پژوهش‌هایی فزون از شمار را از نخستین قرون تاریخ‌نگاری فرقه‌ها و اندیشه‌ها تا مطالعات معاصر به خود معطوف ساخته است. کتاب حاضر یکی از پژوهش‌های معاصر در این عرصه است که در چند بخش به سیر تحول فرقه‌های شیعی نخستین، امامیه، اسماعیلیه، زیدیه و غالیان و واقفه پرداخته است. این کتاب برای اهل پژوهش و علاقه‌مندان به تاریخ تحول اندیشه‌های شیعی سودمند خواهد بود.