 
                                    
                                     
                                     
                                    
                                     
                                    راهنمای خواندن کتیبههای دورۀ اشکانی: گزیدۀ کتیبههای سنگی
Handbook of Reading Parthian Inscriptions: A Selection of Stone Inscriptions
زبانهای ایرانی میانه غربی شامل زبان پارتی (اشکانی) و زبان فارسی میانه میشوند. استان پارت از استانهای فرمانروایی هخامنشی بود. اَرَشک یا اَشک، نخستین پادشاه اشکانی و بنیانگذار این سلسله، به دنبال پیروزی بر فرمانروای مقدونی در نواحی نسا، ولایت پَرثَو را به قلمروی خود افزود و فرمانروایی خود را در شهر عشقآباد کنونی اعلام کرد. فرمانروایی اشکانی حدود پانصد سال به طول انجامید. زبان پارتی (پهلوی اشکانی) زبان رایج در دوره اشکانی و فارسی میانه زبان رایج در دوره ساسانی است. آثار بهجایمانده به زبان پارتی را میتوان به دو دسته تقسیم کرد: آثاری به خط پارتی و آثاری به خط مانوی. بخشی از آثار موجود به خط پارتی، کتیبههاییاند که گاه دوزبانه (پارتی و یونانی یا پارتی و فارسی میانه) و گاه سهزبانه (فارسی میانه، پارتی و یونانی) هستند و با خطی برگرفته از خط آرامی نوشته شدهاند؛ خطی که احتمالاً در حدود قرن دوم پیش از میلاد ابداع شده است. آثار مکتوب به خط مانوی، که به مانی و شاگردان او نسبت داده میشوند، موضوعاتی چون اصول عقاید، سرودهایی در ستایش ایزدان و رهبران دینی، اندرزنامهها، نامههای شخصی، افسونها، دعاها، قصهها و تمثیلها و دیگر موضوعات را دربردارند. بیشتر کتیبههای اشکانی به زبان پارتی و در دوره ساسانی نوشته شدهاند و خوانش و بررسی آنها برای آشنایی با زبان پارتی ضروری است. ترتیب فصلهای کتاب به شکلی تنظیم شده است که خوانندگان را بهتدریج با مطالب دستوری زبان پارتی آشنا سازد و همه مثالها و نمونهها برای هر مبحث مستقیماً از کتیبهها انتخاب شدهاند.
پیشگفتار
مقدمه
فصل اول: زبان و ادبیات در ایران باستان
فصل دوم: نخستین تلاشها برای خوانش کتیبههای اشکانی
فصل سوم: خط پهلوی اشکانی
فصل چهارم: طرح اجمالی دستور زبان پهلوی اشکانی
فصل پنجم: کتیبههای پهلوی اشکانی
واژهنامه مربوط به کتیبهها
منابع
علائم اختصاری کتیبهها
کتاب حاضر برای دانشجویان رشتههای زبانشناسی و زبانهای باستانی ایران در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری به عنوان منبع اصلی دروس 2 واحدی «باستانشناسی دوره تاریخی»، «خطوط و کتیبههای ایران باستان 2»، «قرائت و بررسی کتیبههای دوران اشکانی و ساسانی»، «کتیبههای فارسی میانه و پهلوی اشکانی» و «شناسایی و مطالعه اسناد و کتیبهها» تدوین شده است. امید است علاوه بر جامعه دانشگاهی، سایر علاقهمندان نیز از آن بهرهمند شوند.

 
            






نظر شما :