کاوشهای باستانشناسی حکایت از آن دارد که سابقه معماری ایران به حدود هزاره هفتم قبل از میلاد می‌رسد. از آن زمان تاکنون پیوسته این هنر در ارتباط با مسائل گوناگون به ویژه علل مذهبی، توسعه و تکامل یافته است. احداث نیایشگاهها در دوران اسلامی بیش از هر نوع بنای دیگر مورد نظر بوده است. معماری ایران با سبکهای گوناگون و نقشه‌های متفاوت و تزیینات با شکوه، خانه خدا را شکوه و جلائی دیگر بخشید. مقابر و آرامگاههای بزرگان دین و سیاست نیز همانند نیایشگاهها با نقشه‌های متفاوت، پوششهای گنبدی و تزییناتی چون گچ‌بری، کاشیکاری و آجرکاری، معماری دوره اسلامی را از اعتبار خاصی برخوردار ساخته‌اند. احداث مدارس، بعد از اینکه فضای آموزشی از نیایشگاهها جدا و شیوه تدریس دگرگون شد، شکل تازه‌ای گرفت. فضای معماری مدارس نیز هم‌زمان با تحولات معماری مساجد وارد مرحله جدیدی شد و معماران با پیروی از ویژگیهای معماری مساجد، مدارس را نیز کم و بیش با همان خصوصیات بناکردند. تکایا، حسینیه‌ها و مصلی‌ها در بافت بسیاری از شهرها جای ویژه‌ای داشته و در ایام سوگواری به خصوص محرم مورد استفاده عاشقان ائمه اطهار بوده است. کتاب حاضر در شانزده فصل به بررسی معماری مساجد؛ مقابر؛ مدارس؛ حسینیه‌ها، تکایا، مصلی‌ها؛ قلاع؛ پلها؛ آب‌انبارها؛ حمامها؛ کاروانسراها؛ کاخها؛ مناره‌ها پرداخته و سپس هنجار شکل‌یابی معماری اسلامی ایران؛ قوسها در معماری اسلامی؛ گنبدها در معماری اسلامی؛ معماران، استادکاران دوران اسلامی؛ هنرمندان دوران اسلامی بیان می‌شود. کتاب برخوردار از تصاویر سیاه و سفید و رنگی و نمونه است.