ساختار اجتماعی یثرب در بنیان مدینة النبی
The Social Structure of Yathrib and the Foundation of Madinat al-Nabi
دوره استقرار پیامبر در یثرب و تشکیل اولین اجتماع مسلمانان در این منطقه، از جهات گوناگون مورد استناد و ارجاع فرق اسلامی قرار گرفته و می‌‌گیرد. ایراد اساسی و عمده این ارجاعات، خوانش مدرن از مدینه با استفاده از مفهوم شهر است. در این نوشته تلاش شده با استفاده از روش‌های زمینه‌گرایانه و آخرین و جدیدترین یافته‌ها و اطلاعات به دست آمده در این زمینه، خوانشی جدید از مدینه و ماهیت بافت قبیله‌ای و ساختار اجتماعی ویژه آن ارائه گردد. بدیهی است چنین خوانشی، افق و نگرش جدیدی از کتاب و سنت نبوی به روی پژوهشگران حوزه‌های تاریخ اسلام، مطالعات قرآنی و سایر علوم انسانی مرتبط با حوزه صدر اسلام خواهد گشود.
مقدمه
بخش اول: جغرافیای یثرب/ مدینه در آستانه ظهور اسلام
فصل اول: بازسازی جغرافیای تاریخی یثرب/ مدینه
فصل دوم: جغرافیای طبیعی یثرب/ مدینه
فصل سوم: عالیَه و سافِلَه در ساختار جغرافیای زیستی یثرب/ مدینه
فصل چهارم: زیستگاه روستایی یثرب/ مدینه در صدر اسلام
فصل پنجم: جغرافیای سیاسی و اجتماعی یثرب/ مدینه
بخش دوم: رویکرد اجتماعی به گسترش اسلام در یثرب/ مدینه
فصل اول: مناسبات قبیله‌ای در عالیَه و سافِلَه یثرب در آستانه هجرت پیامبر
فصل دوم: وضعیت دینی یثرب در آستانه هجرت نبوی
فصل سوم: تلقی ساکنان یثرب از وحی مکّی
فصل چهارم: عوامل افزایش نفوذ پیامبر در یثرب
فصل پنجم: خاستگاه قبیله‌ای مؤمنان یثرب/ مدینه از آغاز تا بیعت عَقبَه دوم
فصل ششم: گسترش اسلام در سافِلَه پس از پیمان عَقبَه
فصل هفتم: گسترش اسلام در عالیَه پس از پیمان عَقبَه
فصل هشتم: گاه‌شناسی نام‌گذاری «انصار» و تطبیق آن بر طوایف یثرب/مدینه
بخش سوم: خاستگاه قبیله‌ای منافقان
فصل اول: سرآغاز قدرت پیامبر در یثرب/مدینه
فصل دوم: رهبری پیامبر (ص)
فصل سوم: ابهام معنایی نفاق
فصل چهارم: جریان نفاق و نوسان‌های آن با تأکید بر قرآن کریم
فصل پنجم: جریان نفاق و نوسان‌های آن با تأکید بر منابع تاریخی
جمع‌بندی
کتابنامه
پیوست اول: آیات مدنی اطاعت‌خواهی بر اساس ترتیب نزول ابن‌عباس
پیوست دوم: آیات نفاق بر اساس ترتیب نزول ابن‌عباس
نقشه‌ها، تصاویر و نمودارها
نمایه
این کتاب به عنوان کتابی مبنایی برای دانشجویان رشته تاریخ اسلام در مقاطع تحصیلات تکمیلی در نظر گرفته شده و برای آموزش سرفصل‌های واحدهای درسی «جزیرة‌العرب قبل از اسلام»، «سیره نبوی» و «تاریخ صدر اسلام» نیز معرفی می‌شود. امید است علاوه بر جامعه دانشگاهی، سایر علاقه‌مندان حوزه مطالعات تاریخ صدر اسلام نیز از آن بهره‌مند شوند.
نظر شما :