نظامی گنجه‌ای شاعر بزرگ غنایی ایران در قرن ششم هجری با خلق پنج اثر برجسته یعنی مخزن‌الاسرار، خسرو و شیرین، هفت‌پیکر، لیلی و مجنون و اسکندرنامه، نه تنها در ادبیات فارسی بلکه در ادبیات جهان، نامی ماندگار از خود باقی گذاشته است. نظامی آغازگر داستانسرایی منظوم در شعر فارسی است و پنج منظومه بزرگ او که به پنج گنج معروف است، از چنان شهرتی برخوردار است که پس از وی صدها سراینده به تقلید از آن برخاسته‌اند و بدین ترتیب بابی تازه در آفرینش ادبیات داستانی به شعر گشوده شده است. زبان توانمند، ذوق سرشار در خلق ترکیبات شعری، و تصویرهای نوآیین و بدیع از ویژگی‌های پنج گنج نظامی است و در کنار اینها گیرایی روایت و بار عاطفی و اخلاقی این پنج اثر سبب شده است تا آنها را در میان مشتاقان شعر فارسی از هر طبقه و گروهی خوشایند و مقبول سازد. کتاب حاضر که با عنوان نظامی گنجه‌ای و پنج گنج به میراث شعری این سراینده بلندآوازه پرداخته است، دارای بخشی مبسوط در شرح زندگی و معرفی منظومه‌های نظامی است و در کنار آن، گزیده‌ای منسجم و یکپارچه از آنها به دست آمده است تا خوانندگانی که مجال مطالعه متن کامل پنج گنج نظامی را ندارند بتوانند منظومه‌های پنجگانه او را تقریباً با همان شکل و ساختار اصلی در قالبی مختصرتر مطالعه کنند. مؤلف کوشیده است که واژه‌ها و عبارات دشوار متن را نیز معنا کند و توضیح دهد تا بهره‌مندی مشتاقان پنج گنج نظامی در هنگام مطالعه آنها به سبب برخی از دشواری‌های متن، متوقف نگردد و از لذت درک ادبی این پنج منظومه کاسته نشود.