فلسفه تاریخ در قرآن
The Philosophy of History from the Qurʼanic Point of View
دانش فلسفه نظری تاریخ به پرسش‌های مهم بشر درباره مسائلی چون ماهیت، قانونمندی و عوامل محرک تاریخ، ادوار و جهت حرکت تاریخ، و غایت حرکت آن پاسخ می‌دهد. در این پژوهش، دیدگاه قرآن مجید درباره برخی از مسائل مهم فلسفه نظری تاریخ بررسی شده است. مسائلی همچون: دلایل قرآنی قانونمندی تاریخ، نقش قوانین الهی در حرکت تاریخ، فرضیه تکامل در تاریخ، تفسیر غلبه حق بر باطل در تاریخ، و سیمای جامعه بشری در فرجام تاریخ.
مقدمه
فصل نخست: مفاهیم، مبانی و مباحث مقدماتی
نگاهی به منابع فلسفه تاریخ در قرآن
ماهیت تاریخ
تحریر محل نزاع
ثمره بحث اصیل یا اعتباری بودن جامعه
نظریه‌های چهارگانه اصالت فرد یا جامعه
طرح دیدگاه علمای اسلامی
نقد و بررسی دلایل قرآنی طرف‌داران اصالت جامعه
مفهوم علم تاریخ
مفهوم فلسفه تاریخ
مفهوم فلسفه تاریخ در کتاب حاضر
نگاه قرآن به تاریخ
فصل دوم: قانونمندی تاریخ
مفهوم‌شناسی سنت
مفهوم‌شناسی انواع تصادف
عدم ملازمه میان قانونمندی تاریخ و اصالت فلسفی آن
نظریات منکران قانونمندی تاریخ
نظریات موافقان قانونمندی تاریخ
بررسی و نقد نظریات موافقان قانونمندی تاریخ
ادله قرآنی قانونمندی تاریخ
فصل سوم: ویژگی‌های قانون‌های الهی حاکم بر تاریخ
بررسی نظریات در باب رابطه قانونمندی تاریخ و آزادی انسان‌ها
نقد نظریه اول و دوم
آزادی انسان در تاریخ از منظر قرآن
رابطه قانونمندی و پیش‌بینی در تاریخ
فصل چهارم: مراحل و جهت حرکت تاریخ
مراحل حرکت تاریخ
بررسی و نقد دیدگاه‌ها
جهت حرکت تاریخ
فصل پنجم: عوامل محرک تاریخ
مفهوم عوامل محرک تاریخ
طرح دیدگاه‌ها
فصل ششم: تفسیر حرکت تاریخ در پرتو جریان نزاع حق و باطل
مفهوم حق و باطل
اصل غلبه حق بر باطل
گستره غلبه حق بر باطل
تفسیرهای غلبه اهل حق بر اهل باطل
فرایند برخورد حق و باطل
طبایع، مناسبات و فرجام نزاع حق و باطل
نسبت نزاع حق و باطل با نظام اسباب و مسببات
فصل هفتم: فرجام تاریخ
نگاهی به نظریات فیلسوفان معاصر
دیدگاه قرآن مجید
برخی اوصاف عصر ظهور
خاتمه
منابع
نمایه‌ها
این کتاب به عنوان منبعی کمک درسی و بر مبنای آموزه‌های قرآنی برای درس فلسفه نظری تاریخ تألیف شده است. امید است افزون بر جوامع دانشگاهی و حوزوی، دیگر علاقه‌مندان به معارف اسلامی نیز از آن بهره‌مند شوند.
نظر شما :